Een vrouw dat om hulp vraagt bij de huisarts

Er is een terugkomend onderwerp in de gesprekken dat ik met vrouwen heb: niet serieus genomen worden in de gezondheidszorg, en dat heel vaak alles als psychisch wordt bestempeld (tussen de oren). Wat vaak wordt vergeten, is dat psychologisch trauma niet alleen een geestelijke wond is, maar ook lichamelijke gevolgen heeft. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat trauma en chronische stress een rol spelen bij het ontstaan van lichamelijke ziekten – waaronder auto-immuunziekten. Toch worden klachten van vrouwen nog vaak afgedaan als ‘psychisch’, zonder serieus lichamelijk onderzoek.

Ziekten zoals een auto-immuunziekte kunnen voortkomen uit trauma. Neem fibromyalgie. Maar zelfs diabetes kan een reactie zijn van het lichaam als gevolg van trauma.

Onderzoek toont aan dat vrouwen met een psychologisch trauma, zelfs zonder symptomen van PTSS, een verhoogd risico hebben op lupus vergeleken met vrouwen zonder trauma. Ook reumatoïde artritis en fibromyalgie worden in verband gebracht met traumatische stress.

Het zenuwstelsel speelt een zeer belangrijke rol bij het ontwikkelen en verloop van ziekten, omdat het alle delen van het lichaam met elkaar verbindt en de communicatie tussen hersenen en organen regelt. Dit heeft direct invloed op onder andere het immuunsysteem en de spierfunctie.

Langdurige stress of trauma activeert continu het stresssysteem in ons lichaam, wat leidt tot een verhoogde aanmaak van het hormoon cortisol. Cortisol is in principe een nuttig hormoon: het helpt het lichaam omgaan met acute stress. Maar als het cortisolniveau chronisch verhoogd blijft, raakt het lichaam uitgeput. Het immuunsysteem wordt onderdrukt, ontstekingsreacties nemen toe en allerlei lichamelijke klachten kunnen ontstaan. Denk hierbij aan slapeloosheid, spijsverteringsproblemen, chronische vermoeidheid, verhoogde bloeddruk, gewichtstoename (vooral rond de buik), hartkloppingen en spierpijn. Ook worden aandoeningen als fibromyalgie, prikkelbare darm syndroom (PDS), burn-out, auto-immuunziekten en zelfs hart- en vaatziekten in verband gebracht met langdurige blootstelling aan hoge cortisolwaarden. Het lichaam staat dan als het ware voortdurend in 'overlevingsmodus', waardoor er geen ruimte is voor herstel.

Maar wat als je als vrouw direct bestempeld wordt als een persoon met psychische klachten? Ik hoor verhalen van vrouwen om mij heen. Vrouwen die ooit een psychische klacht hebben gehad, zoals een depressie of angststoornis, of die een keer hebben verteld dat ze gestrest zijn door werk, relatie, kinderen etc. Dan wordt er al snel, zonder enig onderzoek, een ‘diagnose’ gesteld: psychische klachten. En wordt er geadviseerd om met een psycholoog te praten.

De gevallen:

Een Ethiopische vrouw, een vluchteling met de daarbij horende trauma’s, ging op een dag naar de huisarts met maagklachten. Ze kon niets meer binnenhouden, was constant aan het overgeven. De huisarts (een vrouw) wuifde het elke keer weg: ze had psychische klachten en er viel niks te doen. Op den duur was zij 15 kilo afgevallen, dronk alleen nog maar sappen om wat vitamines binnen te krijgen, en werd nergens geholpen. Uiteindelijk is ze uitgeweken naar Duitsland. Daar werd ze direct naar de spoedeisende hulp gestuurd. Wat bleek? Haar darmen waren volledig aan elkaar geplakt. Als ze nog een paar dagen langer had gewacht, had ze het niet overleefd.

Een vriendin van mijn nichtje hield ook niks meer binnen. Constant aan het overgeven, viel kilo’s af, maar werd ook niet geholpen. Ze was ooit depressief geweest, en haar huisarts zei dat 4 kinderen, werk en verder een druk leven had en daarom waarschijnlijk opnieuw psychische klachten ervaarde ( weer een vrouwelijke arts ) . Uiteindelijk raakte ze buiten bewustzijn omdat ze de pijn niet meer aankon. Met de ambulance is ze naar het ziekenhuis gebracht. Wat bleek? Een bacteriële infectie in haar darmen. Inmiddels zo vergevorderd dat ze al maanden aan de sondevoeding zit. Haar darmen zijn zwaar beschadigd, met weinig hoop op volledig herstel.

Een vriendin van mijn moeder, had allerlei klachten. Ze voelde zich absoluut niet goed. Moe, niet kunnen eten een algehele malaise. Artsen namen haar niet serieus. Ze werd doorverwezen naar een psychiater, waar ze maandenlang gesprekken mee heeft gehad. Uiteindelijk werden de klachten zo erg, dat er toch besloten werd om een onderzoek te doen. Wat bleek? Kanker. En in dat stadium al zo vergevorderd, dat het ongeneesbaar was. Diagnose: kanker, uitbehandeld. Overleden.

Als tiener is er PTSS bij mij vastgesteld. Waarom, wil ik nu niet verder op ingaan. Dat staat allemaal wel in het boek dat ik aan het schrijven ben. Destijds heb ik erg gekampt met herbelevingen en nachtmerries. Alle artsen die ik ben tegengekomen hebben mij nooit medicatie gegeven voor mijn geestelijke gezondheid. En gelukkig maar... Ik denk dat ik nog een van de gelukkigen ben. Ik ben mondig, word meestal hoog ingeschat... Verder heb ik ook nooit echt ‘gekke’ dingen gedaan, behalve doorgaan en doen alsof er niks aan de hand is.

Recentelijk begon ik opnieuw nachtmerries te krijgen. In mijn dromen kreeg ik telkens geen adem. Ik besprak dit met de huisarts, die mij slaappillen gaf, omdat ik eerder slaapproblemen had gehad door psychische problemen. De nachtmerries bleven aanhouden. Ik bleef aandringen hoe echt het was, dat ik echt wakker werd en geen adem kreeg. In het verleden heb ik paniekaanvallen gehad, dus dat werd als oorzaak genoemd. Na lang aandringen wordt er nu onderzocht of ik slaapapneu heb. Destijds, toen ik nachtmerries ervaarde door mijn PTSS, had ik nooit ademnood. Het waren gewoon hele nare dromen waarin ik moest vluchten of overal lijken zag – vreselijk – maar nooit met ademnood ( nog een keer een vrouwelijke arts ).

Overgangsklachten

En laten we de perimenopauze en de menopauze niet vergeten. Vrouwen krijgen amper behandeling, omdat het vaak onder ‘depressie’ wordt geschaard. Psychische klachten, en ach ja, daar is niet veel aan te doen... Maar in deze periode verandert er juist heel veel in het lichaam van de vrouw. Een oestrogeentekort kan zorgen voor allerlei klachten, waaronder psychische. Dat tekort is dus lichamelijk, geen gevolg van trauma of stress. Toch hebben we amper toegang tot medicatie, en werden vrouwen in het verleden nauwelijks serieus genomen. Het werd vooral gezien als een psychische klacht, veroorzaakt door factoren van buitenaf, terwijl de klachten juist voortkomen uit het gebrek aan oestrogeen.

Wat kunnen we doen?

En dan vraag ik mij af: wat kunnen wij doen als vrouw? In mijn blog De vrouwelijke boomer schrijf ik dat wij vrouwen soms onze eigen “vijand” kunnen zijn. Hoe zorgen we ervoor dat dit stopt, ook voor de generaties na ons? En vooral: hoe maken we binnen de gezondheidszorg duidelijk dat vrouwen helemaal niet zo goed onderzocht zijn? De ‘boomer-vrouw’ is eigenlijk zelf jarenlang onderdrukt, vernederd en niet serieus genomen. Maar dat moet nu stoppen. Het gebeurt nog steeds.

Daarom wil ik een bundel maken met de verhalen van vrouwen die niet serieus genomen zijn in de gezondheidszorg. Deze wil ik overhandigen aan de Tweede Kamer, huisartsen, studenten geneeskunde – waar het ook maar nodig is. Ik wil niet alleen klagen. Ik wil ook wat doen. Geen idee of ik er iets mee bereik, maar dát we het gedaan hebben – dát telt. We kunnen niet langer stil blijven.

Graag kom ik in contact met jullie.
Je kunt een e-mail sturen naar: info@gedachtenenkronkels.nl
Je mag hierin direct je verhaal delen, maar een afspraak maken en er samen over praten is ook mogelijk.

Hou er rekening mee dat ik een foto van u/jullie wil toevoegen. Om al deze verhalen een gezicht te geven.